Gusht 7, 2023 | Monday
Arbër Nuhiu qëndron si shtyllë e të drejtave të njeriut dhe aktivizmit LGBTQ+ në Kosovë, pasi ka drejtuar Qendrën për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore (CSGD) për dy dekada mbresëlënëse. E themeluar në vitin 2003, CSGD-ja është ndërtuar si organizatë prijëse për të drejtat e personave LGBTQ+ në vend, duke festuar me krenari këtë vit dy dekada të punës së palodhshme.
Pavarësisht prapavijës në inxhinieri elektronike, jeta e Arbërit mori një kthesë të papritur pas luftës, duke e çuar atë në një kamp të romëve në fshatin Plemetin, brenda komunës së Obiliqit. Puna e tij me romët e cenueshëm dhe të zhvendosur e njohu atë me konceptin e të drejtave të njeriut dhe fuqinë transformuese të organizatave të të drejtave të njeriut në shoqëri. Ishte kjo ngjarje e cila e lidhi atë emocionalisht me kauzën.
Në vitin 2003, me një grup të vogël aktivistësh, Arbëri filloi të trajtoj çështjet e LGBTQ+ përmes granteve modeste dhe aktiviteteve në shkallë të vogël, të cilat përfundimisht lulëzuan në një organizatë udhëheqëse për të drejtat e personave LGBTQ+ në Kosovë. Në fazat fillestare, organizata drejtohej nga aktivistët të cilët kryenin punë të ndryshme duke ofruar vullnetarisht kohën e tyre. Organizata u stabilizua rreth vitit 2010, ndërsa Arbëri mori rolin e drejtorit ekzekutiv.
Një moment domethënës për lëvizjen LGBTQ+ në mbarë botën ishte inaugurimi i Ditës Ndërkombëtare Kundër Homofobisë, Bifobisë dhe Transfobisë (IDAHOT) më 17 maj 2005. Dy vjet më vonë, për ta shënuar IDAHOT, aktivistët si Arbëri dhe CSGD-ja organizuan debatin e parë publik për çështjet LGBTQ+ në Teatrin “Oda” të Prishtinës. Ngjarja shfaqi një panel folësish dhe një drag show, pasuar me vazhdim festimesh, duke shënuar një moment historik në avokimin e personave LGBTQ+ në Kosovë.
Organizata është gjithashtu krenare për programin e saj të gjerë kushtuar shëndetit të personave LGBTQ+, veçanërisht në parandalimin e HIV-it, i cili përfshin bashkëpunimin e ngushtë me individë queer kosovarë në terren.
Përpjekjet e Arbërit dhe CSGD-së ishin gjithashtu instrumentale në përfshirjen e orientimit seksual si kategori e mbrojtur në Ligjin e parë Kundër Diskriminimit në vitin 2007. Kjo arritje i hapi rrugën njohjes së orientimit seksual dhe identitetit gjinor në Kushtetutë dhe ligjit të përditësuar në 2015.
Nga viti 2014 deri në vitin 2016, CSGD-ja dhe organizatat e tjera LGBTQ+ organizuan marshimet e para publike, duke hedhur themelet për Paradën eventuale të Krenarisë. Këto ngjarje jo vetëm që ngritën ndërgjegjësimin, por gjithashtu shërbyen si teste për ndjesinë dhe sigurinë publike, veçanërisht në lidhje me ngjarjet më të mëdha si Parada e Krenarisë.
Që nga ato momente kyçe në 2007 dhe 2014, lëvizja LGBTQ+ në Kosovë ka bërë përparime të rëndësishme. Dukshmëria e njerëzve queer është rritur dhe festimet e Paradës janë rritur çdo vit. Shfaqjet tërheqëse të bareve queer janë bërë pika të njohura sociale në qytet. Megjithatë, Arbëri e di se gjithëpërfshirja e vërtetë për individët LGBTQ+ është ende një synim i largët. Sipas tij, ekziston një nevojë urgjente për të trajtuar shqetësimet e shëndetit mendor në mesin e individëve LGBTQ+, për të siguruar qasje të sigurt dhe të rregulluar në terapinë hormonale për individët transgjinorë, dhe për të siguruar strehimore për ata që përjetojnë dhunë.
Duke parë përpara, Arbëri dhe CSGD-ja po përgatiten për të shënuar dy dekada të angazhimit të palëkundur ndaj aktivizmit LGBTQ+ me një atmosferë festive deri në fund të vitit. Udhëtimi ka qenë i mundimshëm, por përkushtimi i tyre ka qenë një fener shprese dhe përparim për komunitetin LGBTQ+ në Kosovë.