Nëntor 2, 2023 | Thursday
Muajin e kaluar, Bashkimi Evropian theksoi rëndësinë e gazetarisë së guximshme duke shpallur fituesit e Çmimit për Gazetari Hulumtuese 2023.
Çmimin e parë të lakmuar e mori Kreshnik Gashi, redaktori menaxhues i KALLXO.com, produkt i BIRN Kosova dhe Internews Kosova. Hulumtimi i Gashit, i titulluar “Blerja e Kryeprokurorit”, hodhi dritë mbi një rrjetë të ngatërruar korrupsioni, duke lidhur biznesmenë, politikanë dhe figura me ndikim brenda sistemit të drejtësisë së Kosovës.
I iniciuar nga BIRN, ky hulumtim i potë dyvjeçar, i cili kulmoi në nëntor 2022, pretendoi rrjedhën e fshehtë të 150,000 eurove që synonin të manipulonin gjykimet në gjykatat e Kosovës. Duke forcuar peshën e këtyre gjetjeve, të gjitha incizimet e lidhura me hetimin u morën në hapësira publike, duke nënvizuar rëndësinë e tyre publike.
Çmimin e dytë e mori Dafina Halili nga Kosova 2.0. Hulumtimi i saj, “Shkolla fantazmë, shkolla geto dhe ndërrime të ndara”, zbulon ndarjen alarmante të fëmijëve romë dhe ashkali brenda sistemit arsimor të Kosovës. Hulumtimii thekson praktikat diskriminuese nëpër shkolla të ndryshme serbe të sistemit arsimor paralel. Veçanërisht, një shkollë në Mitrovicën e Veriut i ndan fëmijët romë në një ndërrim të veçantë nga nxënësit serbë dhe komunitetet e tjera.
Çmimi i tretë iu nda Saranda Ramajt të “Koha Ditore” për serinë e saj të shkrimeve “Abuzimet me faturat në Fondin për Sigurime Shëndetësore”. Hulumtimi i Ramajt nxori në pah keqpërdorimin e miliona eurove të ndara për pacientët me sëmundje kritike. Në këtë seri prej 16 pjesësh, ajo hulumtoi me kujdes sektorin e shëndetësisë publike, duke zbuluar operacionet e pakontrolluara të Programit për Trajtim Jashtë Institucioneve Publike. Gjetjet e saj nxorën në dritë pagesat e parregullta, fryrjen e faturave, si dhe ngritën pikëpyetje nëse pacientët i merrnin vërtet shërbimet për të cilat kishte paguar shteti.
Vlerësimi i këtyre gazetarëve nga BE-ja nuk është vetëm vlerësim i punës së tyre të jashtëzakonshme, por edhe një pohim i rolit kritik të gazetarisë hulumtuese për sigurimin e llogaridhënies së pushteteve dhe për mbrojtjen e transparencës.